Depo-Medrol - opis
Glikokortykosteroidy powinny być stosowane jedynie w terapii
objawowej, oprócz przypadków zaburzeń endokrynologicznych, kiedy są
stosowane jako leczenie substytucyjne.
A. Podanie domięśniowe
W przypadku, kiedy leczenie doustne nie może być zastosowane,
metyloprednizolonu octan podawany domięśniowo stosuje się w
wymienionych poniżej wskazaniach.
Zaburzenia
endokrynologiczne
Pierwotna lub wtórna niedoczynność kory nadnerczy (hydrokortyzon
lub kortyzon są lekami z wyboru; w razie konieczności syntetyczne
analogi mogą być stosowane jednocześnie z
mineralokortykosteroidami; u niemowląt i dzieci uzupełniające
podawanie mineralokortykosteroidów jest szczególnie istotne).
Ostra niedoczynność kory nadnerczy (hydrokortyzon lub kortyzon
są lekami z wyboru; leczenie uzupełniające
mineralokortykosteroidami może być konieczne, szczególnie w
przypadku stosowania syntetycznych analogów).
−
|
Pierwotna lub wtórna niedoczynność
kory nadnerczy.
|
−
|
Ostra niedoczynność kory nadnerczy.
|
−
|
Wrodzony przerost nadnerczy.
|
−
|
Hiperkalcemia w przebiegu choroby
nowotworowej.
|
−
|
Nieropne zapalenia tarczycy.
|
Choroby
reumatyczne
Leczenie wspomagające do krótkotrwałego stosowania (w czasie
epizodu zaostrzenia lub pogorszenia stanu zdrowia) w przebiegu:
−
|
pourazowej choroby zwyrodnieniowej stawów
|
−
|
zapalenia nadkłykcia
|
−
|
zapalenia błony maziowej w przebiegu choroby zwyrodnieniowej
stawów
|
−
|
ostrego nieswoistego zapalenia pochewki ścięgna
|
−
|
reumatoidalnego zapalenia stawów, w tym młodzieńczego
reumatoidalnego zapalenia stawów (w niektórych przypadkach może być
wymagane podawanie małych dawek jako leczenie podtrzymujące)
|
−
|
łuszczycowego zapalenia stawów
|
−
|
ostrego dnawego zapalenia stawów
|
−
|
zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa
|
−
|
ostrego i podostrego zapalenia kaletki maziowej
|
Układowe choroby
tkanki łącznej
W okresie zaostrzenia lub jako leczenie podtrzymujące w
przebiegu:
− tocznia rumieniowatego układowego
− układowego zapalenia wielomięśniowego i zapalenia
skórno-mięśniowego
− ostrego reumatycznego zapalenia mięśnia
sercowego
Choroby
dermatologiczne
−
|
pęcherzyca
|
−
|
pęcherzowe opryszczkowate zapalenie skóry
|
−
|
ciężka odmiana rumienia
wielopostaciowego (zespół Stevensa-Johnsona)
|
−
|
ciężka postać łojotokowego zapalenia skóry
|
−
|
złuszczające zapalenie skóry
|
−
|
ziarniniak grzybiasty
|
−
|
ciężka postać łuszczycy
|
Choroby
alergiczne
Leczenie ciężkich lub uniemożliwiających normalne funkcjonowanie
chorób alergicznych, w przypadku, kiedy tradycyjne metody leczenia
są nieskuteczne:
−
|
astma oskrzelowa
|
−
|
reakcja nadwrażliwości na leki
|
−
|
wyprysk kontaktowy (kontaktowe zapalenie skóry)
|
−
|
reakcje pokrzywkowe po transfuzji
|
−
|
atopowe zapalenie skóry
|
−
|
ostry nietowarzyszący infekcji
obrzęk krtani (lekiem pierwszego wyboru jest adrenalina)
|
−
|
choroba posurowicza
|
−
|
sezonowy lub całoroczny alergiczny nieżyt nosa
|
Choroby
oczu
Ostre i przewlekłe procesy alergiczne i zapalne obejmujące oko i
jego przydatki, takie jak:
−
|
półpasiec oczny
|
−
|
reakcja nadwrażliwości na leki
|
−
|
zapalenie tęczówki, zapalenie
tęczówki i ciała rzęskowego
|
−
|
zapalenie w obrębie przedniego odcinka oka
|
−
|
zapalenie naczyniówki i siatkówki
|
−
|
alergiczne zapalenie spojówek
|
−
|
rozlane zapalenie błony naczyniowej
tylnego odcinka oka
|
−
|
alergiczne brzeżne owrzodzenia rogówki
|
−
|
zapalenie nerwu wzrokowego
|
−
|
zapalenie rogówki
|
Choroby przewodu pokarmowego
Wspomagająco w ostrej fazie, w przebiegu:
− wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (leczenie
układowe)
− choroby Crohna (leczenie układowe)
Choroby układu oddechowego
−
|
piorunująca lub rozsiana gruźlica
płuc, jednocześnie z odpowiednim chemioterapeutycznym leczeniem
przeciwgruźliczym
|
−
|
objawowa sarkoidoza płuc
|
−
|
beryloza (pylica berylowa)
|
−
|
zespół Loefflera niepoddający się leczeniu innymi produktami
leczniczymi
|
−
|
zachłystowe zapalenie płuc
|
Choroby
krwi
− wtórna małopłytkowość u dorosłych
− niedobór erytroblastów w szpiku
(erytroblastopenia)
− nabyta (autoimmunologiczna) niedokrwistość
hemolityczna
− wrodzona niedokrwistość hipoplastyczna
Choroby nowotworowe Leczenie paliatywne:
− białaczki i chłoniaków u dorosłych
− ostrej białaczki u dzieci
Obrzęki
W celu wywołania diurezy albo remisji proteinurii (białkomoczu)
w zespole nerczycowym:
− bez mocznicy
− idiopatycznym
− w przebiegu tocznia rumieniowatego
Układ nerwowy
− zaostrzenie w przebiegu stwardnienia
rozsianego
Inne
− Gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych przy
obecności bloku podpajęczynówkowego lub w sytuacji zagrożenia
blokiem podpajęczynówkowym z odpowiednim leczeniem
przeciwgruźliczym.
− Włośnica z zajęciem układu nerwowego lub mięśnia
sercowego.
B. Podanie dostawowe Podanie do kaletki maziowej Podanie
okołostawowe
Metyloprednizolonu octan jest wskazany do krótkotrwałego
podawania, jako terapia uzupełniająca w:
− zapaleniu błony maziowej w przebiegu choroby
zwyrodnieniowej stawów − zapaleniu
nadkłykcia
− reumatoidalnym zapaleniu stawów
− ostrym nieswoistym zapaleniu pochewki
ścięgna
− ostrym i podostrym zapaleniu kaletki maziowej
− pourazowej chorobie zwyrodnieniowej stawów
− ostrym dnawym zapaleniu stawów
C. Podanie na
zmianę chorobową
Metyloprednizolonu octan jest wskazany do iniekcji bezpośrednio
do zmian chorobowych w następujących stanach:
−
|
keloidy
|
−
|
ograniczone miejscowo, przerostowe,
nacieknięte, zapalne zmiany w przebiegu:
− liszaja płaskiego
− łuszczycy plackowatej
− ziarniniaka obrączkowatego
− przewlekłego liszaja prostego (ograniczonego
neurodermitu)
|
−
|
toczeń rumieniowaty krążkowy (ogniskowy)
|
−
|
łysienie plackowate
|
−
|
obumieranie tłuszczowate skóry
|
Metyloprednizolu octan może mieć również zastosowanie w leczeniu
guzów torbielowatych, zapaleń rozcięgien lub zapaleń ścięgien
(ganglionów).
D. Podanie doodbytnicze
− wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Depo-Medrol - skład
Każda fiolka zawiera 40 mg metyloprednizolonu octanu (
Methylprednisoloni acetas) .
Substancja pomocnicza o znanym działaniu: produkt Depo-Medrol
zawiera mniej niż 1 mmol (39 mg) sodu na dawkę, to znaczy produkt
uznaje się za „wolny od sodu”.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1
Depo-Medrol - dawkowanie
A.PODANIE W CELU UZYSKANIA OGÓLNOUSTROJOWEGO DZIAŁANIA
PRODUKTU
Dawkowanie produktu podawanego domięśniowo zależy od ciężkości
leczonego schorzenia.
Gdy pożądane jest długotrwałe działanie, tygodniową dawkę
oblicza się poprzez pomnożenie doustnej dawki dobowej przez 7 i
podaje się ją w postaci pojedynczego wstrzyknięcia.
Dawkowanie musi być dostosowane indywidualnie do ciężkości
choroby i reakcji pacjenta na leczenie. Zasadniczo okres leczenia
powinien być jak najkrótszy. Konieczne jest pozostawanie pacjenta
pod obserwacją lekarską.
U niemowląt i dzieci należy zmniejszyć zalecane dawki, jednak
dawkowanie powinno raczej zależeć od ciężkości choroby niż od
przeliczenia z dokładnym uwzględnieniem wieku lub masy ciała.
Terapia hormonalna stanowi uzupełnienie leczenia konwencjonalnego,
ale go nie zastępuje. Po podawaniu produktu przez więcej niż kilka
dni zmniejszenie dawki i (lub) odstawienie produktu powinno
przebiegać stopniowo. W przypadku decyzji o zakończeniu
przewlekłego leczenia konieczny jest ścisły nadzór lekarski.
Podstawowymi czynnikami, na podstawie których należy ustalać
dawkowanie są: ciężkość choroby, rokowania i oczekiwany czas
trwania choroby, a także reakcja pacjenta na produkt. Jeżeli
podczas przewlekłego schorzenia rozpocznie się okres samoistnej
remisji, leczenie należy przerwać. W trakcie leczenia przewlekłego
należy regularnie wykonywać rutynowe badania laboratoryjne, takie
jak badanie ogólne moczu, oznaczenie stężenia glukozy we krwi dwie
godziny po posiłku, pomiar ciśnienia tętniczego i masy ciała, oraz
prześwietlenie klatki piersiowej. Pożądane jest wykonanie
przeglądowego badania radiologicznego górnego odcinka przewodu
pokarmowego u pacjentów z chorobą wrzodową w wywiadzie lub z
nasilonymi objawami dyspeptycznymi.
U pacjentów z zespołem nadnerczowo-płciowym może wystarczyć
podanie pojedynczego wstrzyknięcia domięśniowego 40 mg produktu co
dwa tygodnie.
W leczeniu podtrzymującym u pacjentów z reumatoidalnym
zapaleniem stawów tygodniowa dawka domięśniowa wynosi od 40 do 120
mg.
U pacjentów ze zmianami skórnymi, które ustępują pod wpływem
ogólnego podawania kortykosteroidów, zazwyczaj stosuje się od 40 do
120 mg metyloprednizolonu octanu podawanego domięśniowo w czasie od
jednego do czterech tygodni.
U pacjentów z ostrym, ciężkim zapaleniem skóry wywołanym przez
sumaka jadowitego złagodzenie objawów można uzyskać w czasie od 8
do 12 godzin po podaniu domięśniowym pojedynczej dawki od 80 do 120
mg.
W leczeniu przewlekłego kontaktowego zapalenia skóry może być
niezbędne wielokrotne wykonanie wstrzyknięć w odstępach od 5 do 10
dni.
W leczeniu łojotokowego zapalenia skóry do opanowania tego stanu
może być konieczne zastosowanie tygodniowej dawki 80 mg.
U pacjentów chorych na astmę, po podaniu domięśniowym od 80 do
120 mg można uzyskać zmniejszenie objawów w czasie od 6 do 48
godzin. Działanie produktu może się utrzymywać w okresie od kilku
dni do dwóch tygodni.
Również u pacjentów z alergicznym nieżytem nosa (katarem
siennym) można uzyskać zmniejszenie objawów zapalenia błony
śluzowej nosa w czasie sześciu godzin od podania dawki domięśniowej
od 80 do 120 mg, przy czym działanie produktu utrzymuje się od
kilku dni do trzech tygodni. Jeżeli z leczonym stanem wiążą się
objawy stresu, dawkowanie zawiesiny należy zwiększyć. Jeżeli
konieczne jest szybkie uzyskanie działania hormonalnego o
maksymalnym natężeniu, wskazane jest podanie dożylne wysoce
rozpuszczalnej soli sodowej bursztynianu metyloprednizolonu.
B.PODANIE MIEJSCOWE (W CELU UZYSKANIA DZIAŁANIA
MIEJSCOWEGO)
Leczenie produktem Depo-Medrol nie eliminuje potrzeby
zastosowania środków konwencjonalnych. Chociaż ta metoda leczenia
prowadzi do złagodzenia objawów, nie zapewnia pod żadnym względem
pełnego wyleczenia i hormon nie wpływa na przyczynę zapalenia.
1. Reumatoidalne
zapalenie stawów i choroba zwyrodnieniowa stawów
Wielkość dawki do podania dostawowego zależy od wielkości stawu
i ciężkości leczonego stanu u danego pacjenta. W przypadkach
schorzeń przewlekłych wstrzyknięcia można powtarzać w odstępach od
jednego do pięciu lub więcej tygodni, zależnie od stopnia
zmniejszenia objawów uzyskanego dzięki podaniu pierwszego
wstrzyknięcia. Dawki w poniższej tabeli podano orientacyjnie:
Wielkość stawu
|
Przykłady
|
Zakres dawkowania
|
Duży
|
Stawy kolanowe
Stawy skokowe
Stawy barkowe
|
od 20 do 80 mg
|
Średni
|
Stawy łokciowe Nadgarstki
|
od 10 do 40 mg
|
Mały Stawy śródręczno - paliczkowe od 4 do 10 mg
Stawy międzypaliczkowe
Stawy mostkowo - obojczykowe
Stawy barkowo - obojczykowe
Procedura
Zaleca się, aby przed wykonaniem wstrzyknięcia dostawowego
dokładnie zapoznać się z anatomią danego stawu. Aby uzyskać
optymalne działanie przeciwzapalne, wstrzyknięcie należy wykonać do
przestrzeni maziówkowej. Z zastosowaniem jałowej techniki typowej
dla wykonywania nakłucia lędźwiowego należy szybko wprowadzić do
przestrzeni maziówkowej jałową igłę rozmiaru od 20 do 24 (założoną
na suchą strzykawkę). Można rozważyć zastosowanie znieczulenia
nasiękowego prokainą. W celu sprawdzenia, czy igła została
wprowadzona do przestrzeni stawowej, należy wykonać aspirację tylko
kilku kropel płynu stawowego. Wstrzyknięcie do każdego stawu
wykonuje się w miejscu, w którym jama maziówkowa znajduje się
najbardziej powierzchniowo i jest w największej mierze wolna od
dużych naczyń i nerwów. Po wprowadzeniu igły w miejsce
wstrzyknięcia wyjmuje się strzykawkę, do której wykonano aspirację,
i zastępuje ją drugą strzykawką zawierającą pożądaną ilość
metyloprednizolonu octanu. Następnie wykonuje się aspirację
niewielkiej ilości płynu stawowego, aby upewnić się, czy igła nadal
znajduje się w przestrzeni maziówkowej. Po wykonaniu wstrzyknięcia
należy kilka razy łagodnie poruszyć stawem, co pomaga w wymieszaniu
zawiesiny z płynem stawowym. Miejsce wstrzyknięcia przykrywa się
następnie niewielkim, jałowym opatrunkiem.
Właściwymi miejscami wykonywania wstrzyknięć dostawowych są
stawy kolanowe, skokowe, nadgarstkowe, łokciowe, barkowe,
paliczkowe i biodrowe. Wprowadzenie igły do stawu biodrowego jest
często trudne; należy uważać, aby nie przebić dużych naczyń
krwionośnych, które przebiegają w tej okolicy. Stawy niedostępne
anatomicznie, takie jak stawy kręgosłupa i stawy krzyżowo-biodrowe,
w których brak jest przestrzeni maziówkowej, nie są odpowiednim
miejscem do wykonania wstrzyknięcia. Niepowodzenia leczenia
najczęściej wynikają z tego, że nie udało się podać produktu do
przestrzeni stawowej. Wstrzyknięcia do otaczających tkanek są mało
skuteczne lub nieskuteczne. W przypadku niepowodzenia leczenia, gdy
wstrzyknięcie było wykonane do przestrzeni stawowej (co wiadomo na
podstawie aspiracji płynu), następne podania produktu na ogół
okazują się nieskuteczne. Leczenie miejscowe nie wpływa na
podstawowy proces chorobowy, w związku z czym zawsze, gdy jest to
możliwe, należy je uzupełnić fizykoterapią i korekcją
ortopedyczną.
Po dostawowym podaniu kortykosteroidu należy zwracać uwagę, aby
nie przeciążać stawów, w których uzyskano zmniejszenie
dolegliwości. Zaniedbanie może doprowadzić do pogorszenia funkcji
stawu w stopniu przewyższającym korzyść osiągniętą dzięki leczeniu
steroidem.
Nie należy wykonywać wstrzyknięć do niestabilnych stawów.
Powtarzane wstrzyknięcia dostawowe mogą w niektórych przypadkach
prowadzić do niestabilności stawu. W wybranych przypadkach wskazana
jest kontrola radiologiczna umożliwiająca wykrycie narastającego
uszkodzenia stawu.
Jeżeli przed wstrzyknięciem metyloprednizolonu octanu ma być
zastosowany produkt znieczulający miejscowo, należy zapoznać się z
załączoną do niego ulotką i zastosować zalecane środki
ostrożności.
2. Zapalenie
kaletki maziowej
Należy starannie oczyścić obszar wokół miejsca wstrzyknięcia i
podać do miejsca wstrzyknięcia 1% roztwór chlorowodorku prokainy,
tworząc pęcherzyk z płynem. Do kaletki stawowej wprowadza się
jałową igłę o rozmiarze od 20 do 24, założoną na suchą strzykawkę,
po czym aspiruje się płyn. Igłę należy pozostawić w miejscu a
strzykawkę wymienić na kolejną, zawierającą dawkę produktu. Po
wykonaniu zastrzyku należy wyjąć igłę i nałożyć niewielki
opatrunek.
3. Pozostałe
stany: ganglion, zapalenie ścięgna, zapalenie nadkłykcia
W leczeniu takich stanów, jak zapalenie ścięgna lub zapalenie
pochewki ścięgna, po zastosowaniu odpowiedniego środka
antyseptycznego, należy uważać, aby wprowadzić zawiesinę do
pochewki ścięgna, a nie do samej jego tkanki. Ścięgno łatwiej jest
wyczuć dotykiem w pozycji rozciągniętej. W przypadku leczenia
zapalenia nadkłykcia, należy ostrożnie wyznaczyć granice obszaru
największej bolesności i wstrzyknąć zawiesinę do tej
okolicy.
W przypadku ganglionów pochewek ścięgna zawiesinę należy
wstrzyknąć bezpośrednio do torbieli. W wielu przypadkach pojedyncze
wstrzyknięcie produktu znacznie zmniejsza wielkość torbieli
stawowej, a nawet może spowodować jej zniknięcie. Zależnie od
ciężkości leczonego stanu, podawane dawki mogą wynosić od 4 do 30
mg. W leczeniu stanów nawracających lub przewlekłych konieczne może
być powtórne wykonanie wstrzyknięcia.
Każde wstrzyknięcie należy wykonywać w warunkach
jałowych.
4. Wstrzyknięcia w celu uzyskania działania miejscowego w
leczeniu schorzeń skórnych Po oczyszczeniu skóry
właściwym preparatem antyseptycznym, takim jak 70% alkohol, do
zmiany wstrzykuje się od 20 do 60 mg produktu. W przypadku
większych zmian może być konieczne podanie dawek od 20 do 40 mg,
podzielonych na kilka kolejnych wstrzyknięć miejscowych. Należy
unikać wstrzykiwania ilości, które mogą spowodować zmianę barwy
skóry, ponieważ po ich podaniu może powstać niewielkie ognisko
martwicy. Na ogół produkt podaje się w jednym do czterech
wstrzyknięć. Długość okresów pomiędzy wstrzyknięciami zależy od
rodzaju zmiany oraz od czasu trwania poprawy uzyskanej po pierwszym
wstrzyknięciu.
C.PODANIE WE WLEWIE DOODBYTNICZYM
Wykazano, że podawanie metyloprednizolonu octanu w dawkach od 40
do 120 mg w postaci wlewek doodbytniczych lub ciągłego wlewu
doodbytniczego, od trzech do siedmiu razy tygodniowo przez okres co
najmniej dwóch tygodni, stanowi leczenie uzupełniające w terapii
niektórych pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. U
wielu pacjentów udaje się opanować objawy po podaniu 40 mg
metyloprednizolonu octanu w objętości od 30 do 300 ml wody. Należy
zastosować również inne uznane środki terapeutyczne.
Depo-Medrol - środki ostrożności
Produktu nie należy stosować jako fiolki wielodawkowej. Po
podaniu potrzebnej dawki należy wyrzucić wszelkie pozostałości
zawiesiny.
− Aby ograniczyć częstość występowania zaniku skóry
i tkanki podskórnej, nie należy przekraczać zalecanych dawek. O ile
tylko jest to możliwe, należy wykonywać wielokrotne wstrzyknięcia
małych dawek w okolicę zmian. Technika wykonywania wstrzyknięć
dostawowych powinna obejmować stosowanie środków ostrożności
zapobiegających wstrzyknięciu lub wycieknięciu produktu do skóry
właściwej. Ze względu na wysoką częstość występowania zaniku tkanki
podskórnej, należy unikać podawania wstrzyknięć do mięśnia
naramiennego.
Działanie immunosupresyjne / zwiększona wrażliwość na
infekcje
− Glikokortykosteroidy mogą zwiększać wrażliwość na
infekcję, mogą maskować niektóre objawy zakażenia. Ponadto podczas
ich stosowania mogą się pojawiać nowe zakażenia. W trakcie
stosowania glikokortykosteroidów może wystąpić zmniejszenie
odporności organizmu i niezdolność do ograniczenia miejscowego
zakażeń.
Ze stosowaniem kortykosteroidów w monoterapii lub w skojarzeniu
z innymi lekami immunosupresyjnymi wywierającymi wpływ na odporność
komórkową, humoralną lub czynność granulocytów obojętnochłonnych
mogą wiązać się zakażenia mikroorganizmami chorobotwórczymi, w tym
zakażenia wirusowe, bakteryjne, grzybicze, pierwotniakowe lub
choroby pasożytnicze, w dowolnej okolicy organizmu. Zakażenia te
mogą być łagodne, a także ciężkie, czasami śmiertelne. Częstość
występowania powikłań zakaźnych wzrasta w miarę zwiększania dawek
kortykosteroidów.
− Nie podawać dostawowo, dokaletkowo ani
dościęgnowo w celu działania miejscowego w przypadku występowania
ostrego zakażenia.
− Pacjenci przyjmujący leki hamujące działanie
układu immunologicznego są bardziej narażeni na infekcje niż osoby
zdrowe. Przykładowo, ospa wietrzna i odra mogą mieć bardzo ciężki
lub nawet śmiertelny przebieg u nieszczepionych dzieci, lub osób
dorosłych przyjmujących kortykosteroidy.
− U pacjentów przyjmujących immunosupresyjne dawki
kortykosteroidów przeciwwskazane jest stosowanie szczepionek na
bazie żywych, atenuowanych wirusów. Pacjentom tym można podać
szczepionki inaktywowane lub wytworzone przy użyciu technologii
biogenetycznych. Jednak odpowiedź na takie szczepionki może być
osłabiona lub mogą się one okazać nieskuteczne. Można wykonywać
wskazane zabiegi immunizacji u pacjentów otrzymujących
kortykosteroidy w dawkach, które nie powodują immunosupresji.
− Stosowanie kortykosteroidów u osób z czynną
gruźlicą należy ograniczyć do przypadków o przebiegu piorunującym
lub rozsianym. Kortykosteroid stosuje się wtedy w leczeniu choroby
w skojarzeniu z odpowiednimi lekami przeciwgruźliczymi. Gdy podanie
glikokortykosteroidów jest wskazane u pacjentów z gruźlicą utajoną
lub z dodatnim wynikiem próby tuberkulinowej, konieczna jest ścisła
obserwacja pacjentów, gdyż może dojść do reaktywacji choroby. U
tych pacjentów, w trakcie długotrwałej kortykosteroidoterapii
należy stosować chemioprofilaktykę.
− U pacjentów otrzymujących kortykosteroidy
stwierdzano występowanie mięsaka Kaposiego.
Przerwanie stosowania produktów z tej grupy może doprowadzić do
remisji klinicznej.
− Rola kortykosteroidów we wstrząsie septycznym
jest kontrowersyjna, przy czym wyniki wczesnych badań przedstawiają
zarówno korzystne, jak i niekorzystne działania. Niedawno
postawiono hipotezę, że kortykosteroidy stosowane dodatkowo mają
korzystne działanie u pacjentów z udokumentowanym wstrząsem
septycznym, u których występuje niedoczynność nadnerczy. Niemniej
jednak nie zaleca się ich rutynowego stosowania we wstrząsie
septycznym.Wyniki systematycznego przeglądu kortykosteroidów
podawanych w wysokich dawkach przez krótki okres nie potwierdziły
korzyści ich stosowania. Jednak metaanaliza i badania przeglądowe
wskazują, że dłuższe stosowanie (przez 5 - 11 dni) małych dawek
kortykosteroidów może zmniejszyć umieralność, zwłaszcza wśród
pacjentów ze wstrząsem septycznym, u których konieczne jest
podawanie substancji presyjnych dla utrzymania ciśnienia tętniczego
krwi.
Wpływ na układ immunologiczny
− Mogą wystąpić reakcje alergiczne. Ponieważ
stwierdzano rzadkie przypadki reakcji skórnych oraz
anafilaktycznych/rzekomoanafilaktycznych u osób otrzymujących
kortykosteroidy, przed ich podaniem należy zastosować odpowiednie
środki ostrożności, zwłaszcza gdy u pacjenta występowały w
przeszłości reakcje alergiczne na inne leki.
− Donoszono o
występowaniu skórnych reakcji alergicznych, najprawdopodobniej na
substancje pomocnicze produktu. Rzadko w testach skórnych wykrywano
reakcję na sam metyloprednizolonu octan.
Zaburzenia endokrynologiczne
− Jeżeli u pacjentów poddawanych leczeniu
kortykosteroidami wystąpi silny stres, wskazane jest zwiększenie
dawkowania szybko działających kortykosteroidów przed wystąpieniem
sytuacji stresowej, w czasie jej trwania i po jej zakończeniu.
− Długotrwałe podawanie dawek terapeutycznych
kortykosteroidów może prowadzić do zahamowania osi
podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej (PPN) (wtórna niedoczynność
kory nadnerczy).Stopień i czas trwania powstałej niedoczynności
kory nadnerczy są zmienne u pacjentów i zależą od dawki, częstości,
czasu podawania oraz czasu trwania leczenia glikokortykosteroidami.
Ten wpływ można zminimalizować poprzez podawanie produktu w
schemacie co drugi dzień.
− Ponadto w przypadku nagłego odstawienia
glikokortykosteroidów może wystąpić ostra niedoczynność nadnerczy
prowadząca do zgonu. W związku z tym, ryzyko wystąpienia polekowej
wtórnej niedoczynności kory nadnerczy można zmniejszyć dzięki
stopniowemu zmniejszaniu dawkowania. Ten typ względnej
niedoczynności może być obecny przez kilka miesięcy po przerwaniu
leczenia, i z tego względu w każdym przypadku stresu w tym okresie
należy ponownie podać leczenie hormonalne.
− „Zespół odstawienia” steroidów, który pozornie
nie jest związany z niedoczynnością kory nadnerczy, może także
wystąpić po nagłym odstawieniu glikokortykosteroidów. Ten zespół
obejmuje objawy takie jak: brak łaknienia, nudności, wymioty,
letarg, bóle głowy, gorączka, ból stawów, złuszczanie, bóle mięśni,
spadek masy ciała i (lub) niedociśnienie. Uważa się, że te efekty
są raczej konsekwencjami nagłej zmiany stężenia
glikokortykosteroidów, a nie niskiego stężenia
kortykosteroidów.
− Ponieważ glikokortykosteroidy mogą odpowiadać za
pojawienie się de novo lub pogorszenie istniejącego zespołu
Cushinga, należy unikać ich stosowania u pacjentów z chorobą
Cushinga. U pacjentów z niedoczynnością tarczycy stwierdza się
nasilone działanie kortykosteroidów.
Zaburzenia metabolizmu i odżywiania
Kortykosteroidy, w tym metyloprednizolon, mogą zwiększyć
stężenie glukozy we krwi, spowodować pogorszenie istniejącej
cukrzycy i zwiększyć ryzyko wystąpienia cukrzycy u osób przewlekłe
przyjmujących kortykosteroidy.
Zaburzenia psychiczne
− Pacjenci z chorobami psychicznymi w wywiadzie:
stosowanie glikokortykosteroidów może doprowadzić do pogorszenia
istniejącej niestabilności emocjonalnej lub skłonności
psychotycznych.
− W trakcie stosowania systemowych steroidów mogą
wystąpić potencjalnie ciężkie psychiczne działania niepożądane.
Objawy pojawiają się zwykle w ciągu kilku dni lub tygodni od
rozpoczęcia leczenia. Większość reakcji ustępuje po zmniejszeniu
dawki lub odstawieniu produktu, ale może być także konieczne
zastosowanie swoistego leczenia. Po odstawieniu kortykosteroidów
zgłaszano wpływ na psychikę, aczkolwiek częstość przypadków nie
jest znana. Pacjentów i (lub) opiekunów należy zachęcać, aby
kontaktowali się z lekarzem w przypadku wystąpienia u pacjenta
zaburzeń psychicznych, w szczególności podejrzenia obniżonego
nastroju lub myśli samobójczych. Pacjenci/opiekunowie powinni być
poinformowani o możliwości wystąpienia zaburzeń psychicznych w
trakcie zmniejszania dawki/odstawienia steroidów systemowych lub
tuż po nim.
Wpływ na układ nerwowy
− U pacjentów z
zaburzeniami przebiegającymi z drgawkami kortykosteroidy należy
stosować z zachowaniem ostrożności.
− U pacjentów z miastenią kortykosteroidy należy
stosować z zachowaniem ostrożności (patrz także ostrzeżenie
dotyczące miopatii w punkcie dotyczącym wpływu na układ
mięśniowo-szkieletowy).
− Chociaż kontrolowane badania kliniczne wykazały,
że glikokortykosteroidy skutecznie przyspieszają uzyskanie remisji
w przypadku ostrego nasilenia objawów stwardnienia rozsianego, nie
stwierdzono, aby leki te wpływały na ostateczny stan kliniczny lub
naturalny przebieg choroby.
Do uzyskania istotnych efektów potrzebne są względnie duże dawki
glikokortykosteroidów.
− Odnotowano przypadki tłuszczakowatości
nadtwardówkowej u pacjentów przyjmujących kortykosteroidy, zwykle w
przypadku długotrwałego stosowania dużych dawek.
Wpływ na narząd wzroku
− Długotrwałe stosowanie kortykosteroidów może
prowadzić do rozwoju zaćmy tylnej podtorebkowej i zaćmy jądrowej
(szczególnie u dzieci), wytrzeszczu lub zwiększonego ciśnienia
śródgałkowego, co może prowadzić do jaskry z możliwym uszkodzeniem
nerwów wzrokowych i może sprzyjać rozwojowi zakażeń wtórnych oczu
wywoływanych przez grzyby lub wirusy.
− Należy uważnie stosować kortykosteroidy u
pacjentów z opryszczką oczną lub półpaścem z objawami ocznymi ze
względu na ryzyko perforacji rogówki.
− Leczenie kortykosteroidami wiąże się z ryzykiem
wystąpienia centralnej retinopatii surowiczej, która może prowadzić
do odwarstwienia siatkówki.
Wpływ na serce
− Ze względu na niekorzystny wpływ
glikokortykosteroidów na układ sercowo-naczyniowy, co obejmuje
dyslipidemię i nadciśnienie tętnicze, leczeni pacjenci z
istniejącymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego mogą być
narażeni na dodatkowy wpływ na układ sercowo-naczyniowy w przypadku
stosowania wysokich dawek i długotrwałego leczenia. W związku z
tym, takim pacjentom kortykosteroidy należy podawać z zachowaniem
ostrożności i należy uwzględnić modyfikację ryzyka, i dodatkowe
monitorowanie układu sercowo-naczyniowego, jeżeli konieczne.
− Układowe kortykosteroidy należy podawać z
zachowaniem ostrożności i tylko z wyraźnych wskazań w przypadku
zastoinowej niewydolności serca.
Wpływ na układ naczyniowy
Podczas stosowania kortykosteroidów
zgłaszano występowanie zakrzepicy, w tym żylnej choroby
zakrzepowo-zatorowej. W związku z tym kortykosteroidy powinny być
stosowane ostrożnie u pacjentów, u których występują zaburzenia
zakrzepowo-zatorowe lub, którzy mogą być predysponowani do ich
wystąpienia.
− Pacjentom z nadciśnieniem tętniczym
kortykosteroidy należy podawać z zachowaniem ostrożności.
Wpływ na żołądek i jelita
− Nie ma wspólnego stanowiska na temat tego, czy
kortykosteroidy są odpowiedzialne za wrzody trawienne stwierdzane w
trakcie leczenia, niemniej jednak leczenie glikokortykosteroidami
może maskować objawy wrzodów trawiennych, dlatego może wystąpić
perforacja lub krwotok bez towarzyszącego znacznego bólu. W
połączeniu z NLPZ wzrasta ryzyko rozwoju choroby wrzodowej żołądka
i jelit.
− Glikokortykosteroidy należy stosować ostrożnie w
leczeniu nieswoistego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego,
jeżeli istnieje zagrożenie perforacją, bądź też wystąpieniem ropnia
lub innej postaci zakażenia ropnego. Należy również zachować
ostrożność w przypadku zapalenia uchyłków, świeżych zespoleń
jelitowych, czynnej lub utajonej choroby wrzodowej, gdy steroidy są
stosowane jako leczenie podstawowe lub uzupełniające.
Wpływ na wątrobę i drogi żółciowe
− Po podaniu wysokich dawek kortykosteroidów może
się rozwinąć ostre zapalenie trzustki.
Wpływ na układ mięśniowo-szkieletowy
− Ponieważ w trakcie stosowania wysokich dawek
kortykosteroidów obserwowano ostrą miopatię, najczęściej
występującą u pacjentów z zaburzeniami przewodnictwa
nerwowo-mięśniowego (np. miastenia) albo u pacjentów jednocześnie
otrzymujących leki przeciwcholinergiczne, jak np. leki blokujące
przewodnictwo nerwowo-mięśniowe (np. pankuronium). Taka ostra
postać miopatii jest uogólniona, może obejmować mięśnie oczne i
oddechowe, i może spowodować niedowład czterokończynowy. Może
wystąpić wzrost aktywności kinazy kreatynowej. Poprawa stanu
klinicznego lub powrót do zdrowia po przerwaniu stosowania
kortykosteroidów może trwać od tygodni do lat.
− Osteoporoza jest powszechnym, ale rzadko
rozpoznawanym działaniem ubocznym związanym z przewlekłym
stosowaniem glikokortykosteroidów w dużych dawkach.
Zaburzenia nerek i dróg moczowych
− Kortykosteroidy należy stosować z zachowaniem
ostrożności u pacjentów z niewydolnością nerek.
Badania diagnostyczne
− Umiarkowane i duże dawki hydrokortyzonu, lub
kortyzonu, mogą spowodować wzrost ciśnienia krwi, zatrzymanie soli
i wody, oraz zwiększone wydalanie potasu. Takie działanie będzie
prawdopodobnie występować rzadziej w przypadku stosowania
syntetycznych pochodnych, jeżeli nie będą podawane w wysokich
dawkach. Może być konieczne ograniczenie podaży soli w diecie oraz
suplementacja potasu. Wszystkie kortykosteroidy powodują nasilenie
wydalania wapnia.
Urazy, zatrucia i powikłania po zabiegach
− Stosowanie kortykosteroidów o działaniu
ogólnoustrojowym nie jest zalecane do leczenia urazowego
uszkodzenia mózgu, i dlatego nie należy ich stosować w leczeniu
urazowego uszkodzenia mózgu. Wyniki badania wieloośrodkowego
wykazały zwiększoną śmiertelność po 2 tygodniach lub 6 miesiącach
od wystąpienia urazu u pacjentów leczonych solą sodową
bursztynianiu metyloprednizolonu, w porównaniu do pacjentów
otrzymujących placebo. Związek przyczynowy związany z leczeniem
solą sodową bursztynianiu metyloprednizolonu nie został
ustalony.
Inne
Powikłania terapii glikokortykosteroidami zależą od wielkości
dawki i od czasu leczenia. Decyzję dotyczącą dawki, czasu trwania
leczenia, stosowania produktu codziennie lub z przerwami,
należy
podjąć indywidualnie w każdym przypadku, zależnie od oceny
stosunku ryzyka do korzyści z terapii.
− Kwas acetylosalicylowy i niesteroidowe leki
przeciwzapalne należy stosować z zachowaniem ostrożności w
połączeniu z kortykosteroidami.
− Brak danych wskazujących na to, aby
kortykosteroidy wywierały działanie kancerogenne, mutagenne lub
wywierały niekorzystny wpływ na płodność.
− Należy wziąć pod uwagę leczenie kortykosteroidami
podczas interpretowania wyników badań biologicznych (np. testów
skórnych, oznaczeń stężenia hormonów tarczycy).
− Po podaniu kortykosteroidów o działaniu
ogólnoustrojowym zgłaszano przełom w przebiegu guza
chromochłonnego, niekiedy zakończony zgonem. Kortykosteroidy należy
stosować tylko po odpowiedniej ocenie stosunku korzyści do ryzyka w
przypadku pacjentów, u których podejrzewa się lub stwierdzono
występowanie guza chromochłonnego.
PODANIE DOSTAWOWE
W przypadku podawania dostawowego i (lub) innego podawania
miejscowego konieczne jest przestrzeganie zasad postępowania
aseptycznego, aby uniknąć zakażeń jatrogennych.
Po dostawowym podaniu kortykosteroidów należy uważać, aby
uniknąć przeciążania stawów, w obrębie których uzyskano złagodzenie
objawów. Zaniedbania pod tym względem mogą nasilać niszczenie
stawu, które zdecydowanie przeważy nad korzyściami z podania
steroidu. Nie należy wykonywać wstrzyknięć do stawów niestabilnych.
W niektórych przypadkach powtarzane wstrzyknięcia dostawowe mogą
spowodować niestabilność stawu. W wybranych przypadkach sugeruje
się wykonanie kontrolnego badania RTG w celu wykrycia ewentualnego
pogorszenia stanu stawu. W przypadku zastosowania leku miejscowo
znieczulającego, przed wstrzyknięciem produktu Depo-Medrol należy
uważnie zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania tego
leku i zachować wszelkie zalecane środki ostrożności.
W PRZYPADKU POZAJELITOWEGO PODANIA KORTYKOSTEROIDÓW NALEŻY
ZASTOSOWAĆ NASTĘPUJĄCE DODATKOWE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI:
− Domaziówkowe wstrzykiwanie kortykosteroidu może
wywołać działania ogólne i miejscowe.
− W celu wykluczenia ewentualnego zakażenia
konieczne jest odpowiednie przebadanie płynu stawowego.
− Znaczny wzrost natężenia bólu z towarzyszącym
miejscowym obrzękiem, ograniczeniem ruchomości stawu, gorączką i
pogorszeniem samopoczucia są potencjalnymi objawami ostrego ropnego
zapalenia stawów. W przypadku wystąpienia tego powikłania i
potwierdzenia rozpoznania posocznicy, należy zaprzestać wykonywania
miejscowych wstrzyknięć glikokortykosteroidów i wdrożyć odpowiednie
leczenie przeciwdrobnoustrojowe.
− Należy unikać miejscowego podawania steroidów do
stawu objętego w przeszłości zakażeniem.
− Glikokortykosteroidów nie należy wstrzykiwać do
stawów niestabilnych. Bezwzględnie konieczne jest zastosowanie
jałowej techniki, aby zapobiec zakażeniom i skażeniu.
MOŻLIWE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE WYSTĘPUJĄCE PO PODANIU
PRODUKTU
PRZECIWWSKAZANYMI DROGAMI
− Zgłaszano ciężkie zdarzenia medyczne w związku z
podaniem dooponowym/nadtwardówkowym (patrz punkt 4.8 Działania
niepożądane). Należy podjąć odpowiednie środki, aby uniknąć
wstrzyknięcia dożylnego.
− Podanie donosowe
Przemijające lub trwałe pogorszenie widzenia ze ślepotą
włącznie, reakcje uczuleniowe, nieżyt nosa;
− Podanie do gałki ocznej
Przemijające lub trwałe pogorszenie widzenia ze ślepotą
włącznie, podwyższenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, zapalenie gałki
ocznej, zapalenie okołogałkowe z reakcjami uczuleniowymi włącznie;
zakażenia, złogi lub martwica w miejscu wstrzyknięcia;
− Inne miejsca wstrzyknięcia (skóra
pokrywająca czaszkę, migdałki gardłowe, zwój klinowopodniebienny):
ślepota.
Stosowanie u dzieci
−
|
Należy uważnie oceniać wzrost i rozwój niemowląt i dzieci
stosujących kortykosteroidy przez dłuższy czas.U dzieci poddawanych
długotrwałemu leczeniu glikokortykosteroidami w dobowych dawkach
podzielonych może dochodzić do zahamowania wzrostu. Stosowanie tego
typu schematu dawkowania powinno być ograniczone do najcięższych
wskazań.
|
−
|
Niemowlęta i dzieci przyjmujące kortykosteroidy przez dłuższy
czas są szczególnie narażone na wzrost ciśnienia
śródczaszkowego.
|
−
|
Po podaniu wysokich dawek kortykosteroidów u dzieci może się
rozwinąć zapalenie trzustki.
|
Depo-Medrol - przedawkowanie
Nie istnieje zespół kliniczny ostrego przedawkowania
metyloprednizolonu octanu.
Rzadko donoszono o ostrej toksyczności i (lub) zgonach po
przedawkowaniu kortykosteroidów. W przypadku przedawkowania brak
jest swoistego antidotum, stosowane jest leczenie podtrzymujące i
objawowe.
Metyloprednizolon jest usuwany w procesie dializy.
Komentarze