Warfin - dawkowanie
Docelowy zakres wartości INR (znormalizowany wskaźnik
aktywności protrombiny [ang. International Normalized
Ratio]) podczas doustnego leczenia przeciwzakrzepowego:
Zapobieganie powikłaniom zakrzepowo-zatorowym u pacjentów po
protezowaniu zastawek serca: INR 2,5 - 3,5.
Inne wskazania: INR 2,0 - 3,0.
Dorośli:
U pacjentów z prawidłową masą ciała i samoistną wartością INR
poniżej 1,2 dawkowanie wynosi 10 mg warfaryny przez trzy kolejne
dni. Podawanie produktu leczniczego kontynuuje się zgodnie z tabelą
poniżej, zależnie od wartości oznaczenia INR wykonanego w czwartym
dniu leczenia.
W leczeniu ambulatoryjnym, u pacjentów z wrodzonym niedoborem
białka C lub białka S (patrz punkt 4.4 i 4.8), zalecana dawka
początkowa wynosi 5 mg warfaryny (*) przez trzy kolejne dni.
Podawanie produktu leczniczego kontynuuje się zgodnie z poniższą
tabelą, w zależności od wyniku oznaczenia INR wykonanego w czwartym
dniu leczenia.
W przypadku pacjentów w podeszłym wieku, pacjentów drobnej
budowy, pacjentów z samoistnym wskaźnikiem INR powyżej 1,2 lub u
pacjentów z zaburzeniem (patrz punkt 4.4) bądź otrzymujących leki
(patrz punkt 4.5) wpływające na skuteczność leczenia, zalecaną
dawką początkową jest 5 mg warfaryny (*) przez dwa kolejne dni.
Podawanie produktu leczniczego kontynuuje się zgodnie z poniższą
tabelą, w oparciu o wynik oznaczenia INR wykonanego w trzecim dniu
leczenia.
Dzień
|
INR
|
Dawka warfaryny, mg/dobę
|
1.
|
-
|
10 (5*)
|
2.
|
-
|
10 (5*)
|
3.
|
< 2,0
2,0 do 2,4
2,5 do 2,9
3,0 do 3,4
3,5 do 4,0
> 4,0
|
10 (5*)
5
3
2,5 1,5
przerwa jedna doba
|
4.-6.
|
< 1,4
1,4 do 1,9
2,0 do 2,4
2,5 do 2,9
3,0 do 3,9
4,0 do 4,5
> 4,5
|
10
7,5 5
4,5 3
przerwa jedna doba, następnie 1,5 przerwa dwie doby, następnie
1,5
|
7.-
|
1,1 do 1,4
1,5 do 1,9
2,0 do 3,0
3,1 do 4,5
> 4,5
|
Tygodniowa dawka warfaryny zwiększyć o 20% zwiększyć o
10% utrzymać dawkę zmniejszyć o 10%
opuszczać dawki do czasu INR < 4,5, następnie kontynuować z
dawką zmniejszoną o 20%
|
Oznaczenia INR wykonuje się codziennie do chwili uzyskania
stabilnej wartości docelowej, zwykle wymaga to 5 do 6 dni od chwili
rozpoczęcia podawania. Odstępy czasu pomiędzy kolejnymi
oznaczeniami INR ulegają wówczas cotygodniowemu wydłużeniu,
docelowo osiągając 4-tygodniowe odstępy. Jeśli w wartościach
wskaźnika INR występują duże wahania lub gdy u pacjenta występuje
choroba wątroby lub zaburzenia wpływające na wchłanianie witaminy
K, odstępy pomiędzy kolejnymi pomiarami muszą być krótsze aniżeli 4
tygodnie. Dołączenie nowych leków lub odstawienie dotychczas
stosowanych wymaga częstszej kontroli wskaźnika INR. W terapii
długotrwałej, korekty wykonuje się w zakresie tygodniowej dawki
warfaryny, zgodnie z tabelą przedstawioną powyżej. Jeśli dawka
wymaga korekty, następne oznaczenie INR należy wykonać po 1 lub 2
tygodniach od czasu wprowadzenia zmiany. Po tym okresie odstępy
pomiędzy pomiarami mogą być ponownie wydłużone do zamierzonych
4-tygodniowych.
Dzieci i młodzież:
Dane z kontrolowanych badań klinicznych są bardzo ograniczone.
Leczenie warfaryną nie jest zalecane u noworodków ze względu na
ryzyko jednoczesnego wystąpienia niedoboru witaminy K.
Rozpoczęcie i kontynuację leczenia przeciwzakrzepowego u dzieci
przeprowadza lekarz pediatra. Dawkowanie może być dostosowane
zgodnie z tabelą przedstawioną poniżej.
I Dzień 1
|
Jeśli wyjściowe INR wynosi 1,0 do 1,3, dawka nasycająca wynosi
0,2 mg/kg p.o.
|
II Okres wysycenia, od 2 do 4 dnia, jeśli wartość wskaźnika INR
wynosi
1,1 do 1,3
1,4 do 1,9
2,0 do 3,0
3,1 do 3,5
> 3,5
|
Działanie
Powtórzenie dawki nasycającej
50% dawki nasycającej
50% dawki nasycającej
25% dawki nasycającej
Wstrzymać aż do INR < 3,5, wtedy ponownie włączyć z 50%
zmniejszoną dawką w stosunku do poprzedniej
|
III Okres leczenia podtrzymującego, jeśli INR wynosi
1,1 do 1,4
1,5 do 1,9
2,0 do 3,0
3,1 do 3,5
> 3,5
|
Działanie (dawka tygodniowa)
Zwiększenie dawki o 20%
Zwiększenie dawki o 10%
Brak zmiany dawki
Zmniejszenie dawki o by 10%
Wstrzymać aż do INR < 3,5, wtedy ponownie włączyć z 20%
obniżoną dawką w stosunku do poprzedniej
|
Planowe leczenie chirurgiczne
Przed-, około- i pooperacyjne leczenie przeciwzakrzepowe
prowadzić można w sposób następujący: (jeśli konieczne jest pilne
odwrócenie działania doustnego leczenia przeciwzakrzepowego, patrz
punkt 4.9).
Oznaczyć INR na jeden tydzień przed przewidzianym zabiegiem
chirurgicznym.
Odstawić warfarynę na 1 do 5 dni przed zabiegiem. Jeśli u
pacjenta występuje wysokie ryzyko zakrzepicy, profilaktycznie
należy podawać podskórnie heparynę niskocząsteczkową.
Okres przerwy w stosowaniu warfaryny zależy od wskaźnika INR.
Odstawić warfarynę
• 5 dni przed zabiegiem chirurgicznym, jeśli INR >
4,0;
• 3 dni przed zabiegiem chirurgicznym, jeśli INR = 3,0 do
4,0;
• 2 dni przed zabiegiem chirurgicznym, jeśli INR = 2,0 do
3,0.
Oznaczyć wskaźnik INR wieczorem w dniu poprzedzającym zabieg i
podać doustnie lub dożylnie od 0,5 mg do 1 mg witaminy K, jeśli INR
> 1,8.
Rozważyć konieczność zastosowania infuzji z heparyny
niefrakcjonowanej lub profilaktycznego podania heparyny
niskocząsteczkowej w ciągu dnia, w którym wykonywany jest zabieg
chirurgiczny.
Kontynuować podskórne podawanie heparyny niskocząsteczkowej
przez 5 do 7 dni po zabiegu, równolegle z warfaryną ponownie
wprowadzoną do leczenia.
Kontynuować stosowanie warfaryny w zwykłej dawce podtrzymującej,
podanej wieczorem tego samego dnia, po małym zabiegu chirurgicznym.
Natomiast po dużym zabiegu chirurgicznym podawać warfarynę od dnia
rozpoczęcia żywienia dojelitowego.
Osoby w podeszłym wieku: Osoby w podeszłym wieku wymagają
mniejszych dawek niż młodsi pacjenci (dorośli). Farmakokinetyka
warfaryny nie ulega zmianom wraz z wiekiem. Konieczność
zmniejszenia dawki wynika ze zmian farmakodynamicznych.
Zaburzenie czynności nerek: Pacjenci z zaburzeniem
czynności nerek mogą, w zależności od współistniejących chorób,
wymagać mniejszych lub większych dawek warfaryny (patrz punkty 4.4
i 5.2).
Zaburzenie czynności wątroby: Pacjenci z zaburzeniem
czynności wątroby mogą wymagać mniejszych dawek warfaryny.
Zaburzenie czynności wątroby może nasilać działanie warfaryny
poprzez hamowanie syntezy czynników krzepnięcia oraz zmniejszenie
metabolizmu warfaryny (patrz punkty 4.3 i 4.4).
Warfin - środki ostrożności
Jeśli konieczne jest uzyskanie szybkiego działania
przeciwzakrzepowego, należy najpierw rozpocząć leczenie heparyną.
Następnie kontynuuje się leczenie heparyną wraz z rozpoczęciem
leczenia warfaryną, przez okres przynajmniej 5 do 7 dni, do czasu
uzyskania wskaźnika INR utrzymującego wartości docelowe (patrz
punkt 4.2) przez co najmniej dwa dni.
Istnieje duże ryzyko interakcji podczas stosowania warfaryny
równocześnie z innymi lekami, preparatami ziołowymi czy
suplementami diety. Toteż zalecane jest wzmożone monitorowanie
odpowiedzi terapeutycznej na warfarynę podczas rozpoczynania lub
kończenia podawania innych leków w trakcie leczenia warfaryną
(patrz punkt 4.5).
Odpowiedź i zapotrzebowania na dawkowanie warfaryny zależą od
zmienności genetycznej w genach CYP2C9 i VKORC1, wielorakie alleli
obu genów są znane oraz cechy kliniczne pacjenta (np. wiek, wzrost,
waga). W zależności od genotypu pacjenta może być konieczna zmiana
dawki. Pacjenci należący do grupy słabo metabolizujących (CYP2C9)
wymagają mniejszej dawki początkowej oraz podtrzymującej (patrz
punkt 5.2).
Oporność na warfarynę jest niezwykle rzadkim zjawiskiem.
Opublikowano jedynie pojedyncze dane na ten temat. Tacy pacjenci
wymagają od 5 do 20-krotnie większych dawek warfaryny w celu
uzyskania odpowiedzi terapeutycznej. Jeśli odpowiedź pacjenta na
warfarynę jest słaba, należy wykluczyć inne, bardziej prawdopodobne
przyczyny takiego stanu rzeczy: nieprzestrzeganie zaleceń przez
pacjenta, interakcja z innymi lekami lub z pokarmem, jak również
błędy laboratoryjne.
W celu uniknięcia martwicy kumarynowej (patrz punkt 4.8),
pacjentów z wrodzonym niedoborem przeciwzakrzepowego białka C lub
białka S należy w pierwszej kolejności leczyć heparyną.
Jednocześnie początkowe nasycające dawki warfaryny nie mogą
przekraczać 5 mg. Leczenie heparyną należy kontynuować przez 5 do 7
dni, zgodnie z opisem w poprzednim akapicie.
Należy zachować szczególną ostrożność podczas leczenia pacjentów
w podeszłym wieku. Należy upewnić się, czy pacjent będzie spełniał
polecenia oraz czy jest zdolny do przestrzegania restrykcyjnych
zasad dawkowania produktu leczniczego. Wątrobowy metabolizm
warfaryny jak również produkcja czynników krzepnięcia ulegają
spowolnieniu u osób starszych. Może to łatwo prowadzić do
nadmiernego działania terapeutycznego warfaryny. Leczenie należy
rozpoczynać ostrożnie (patrz punkt 4.2).
Ekstrakcja zęba zazwyczaj może być przeprowadzona przy wskaźniku
INR 2-2,2. Podczas innych zabiegów chirurgicznych należy zachować
ostrożność oraz dostosować INR do wartości odpowiedniej dla danego
zabiegu.
Należy unikać drastycznych zmian nawyków żywieniowych, ponieważ
zwartość witaminy K w żywności może wpływać na leczenie warfaryną.
Czynniki mogące wpływać na terapię to: przejście na dietę
wegetariańską, bardzo restrykcyjna dieta, depresja, wymioty,
biegunka, biegunka tłuszczowa lub zaburzenia wchłaniania z innych
przyczyn.
W razie wystąpienia krwawienia podczas leczenia warfaryną,
niezależnie od aktualnej wartości INR, należy podejrzewać istnienie
przyczyn miejscowych. Krwawienie z przewodu pokarmowego może być
spowodowane przez wrzód lub guz, a krwawienie z układu
moczowo-płciowego może być wynikiem guza lub zakażenia.
Nadczynność tarczycy, gorączka i niewyrównana niewydolność
krążenia mogą zwiększać działanie warfaryny. W niedoczynności
tarczycy działanie warfaryny może być mniejsze. W umiarkowanej
niewydolności wątroby działanie warfaryny ulega zwiększeniu. W
niewydolności nerek oraz w zespole nerczycowym zwiększa się wolna
frakcja warfaryny w osoczu krwi, co w zależności od chorób
współistniejących może prowadzić albo do zwiększenia, albo do
zmniejszenia działania warfaryny. We wszystkich wymienionych
przypadkach należy uważnie monitorować stan kliniczny pacjenta oraz
wskaźnik INR.
Ze względu na lokalne lub regionalne zalecenia leczenia oraz
różne metody bioanalityczne, mogą istnieć różnice w terapeutycznym
INR.
Tabletki zawierają laktozę (patrz punkt 2). Nie należy stosować
tego produktu leczniczego u pacjentów z rzadko występującą
dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp)
lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.
Warfin - przedawkowanie
Dane dotyczące toksyczności są sprzeczne. Potencjalnie toksyczna
dawka u dzieci to 0,5 mg/kg. Najniższa zgłaszana dawka śmiertelna u
dorosłych to 6-15 mg/kg.
Objawy: Wszystkie objawy spowodowane są zaburzeniami
krzepnięcia. Możliwe jest wystąpienie objawów krwawienia z niemal
każdego narządu. Czasami jedynym dowodem są wyniki laboratoryjnych
badań patologicznych. W niektórych przypadkach występują drobne
krwawienia, np. krwawienia z błon śluzowych lub krwiomocz. Znaczące
zatrucie może prowadzić do krwioplucia, krwawych wymiotów,
smolistych stolców, wybroczyn, zasinień, krwotoków
wewnątrzczaszkowych czy wstrząsu krwotocznego.
Leczenie: W uzasadnionych przypadkach można zastosować
płukanie żołądka oraz podać węgiel aktywowany. Przez kilka dni
oznaczany jest wielokrotnie wskaźnik INR. Na podstawie badań
krzepliwości i objawów klinicznych podawana jest dożylnie witamina
K w dawce 10 mg, 1-4 razy dziennie (połowa dawki u dzieci w wieku
poniżej 12 lat). W przypadku ciężkiego zatrucia podaje się wyższe
dawki witaminy K, a jeśli dojdzie do poważnego krwawienia,
stosowana jest suplementacja czynników krzepnięcia w postaci osocza
(najlepiej świeżo mrożonego) lub koncentratu czynników krzepnięcia
(koncentrat czynników zespołu protrombiny); istnieje też możliwość
podania kwasu traneksamowego. W razie wątpliwości zawsze należy
omówić przypadek z lokalnym hematologiem lub ośrodkiem zatruć.
Pacjentom stosującym leczenie przeciwzakrzepowe oraz w przypadku
kiedy całkowite odwrócenie działania nie jest pożądane, podaje się
jedynie czynniki krzepnięcia (bez witaminy K).
Okres półtrwania warfaryny wynosi 20-55 godzin. Przedawkowanie
wymaga zatem dłuższej obserwacji i leczenia przy użyciu witaminy K.
Tabela poniżej przedstawia sugerowane metody leczenia
przedawkowania.
Sytuacja kliniczna
|
Zmiana dawki/ inne leczenie
|
Brak krwawienia, INR > 4
|
Odczekać 1 dzień. Dostosować dawkę.
|
Brak krwawienia, INR > 6
|
Odczekać 1-2 dni. Dostosować dawkę. Szybko sprawdzić.
|
Brak krwawienia, INR > 8
|
Rozważyć zastosowanie witaminy K, 1-2 mg dożylnie lub doustnie.
Odczekać 2 dni. Sprawdzić następnego dnia. Dostosować dawkę.
|
Niewielkie krwawienie
|
Odczekać 1-2 dni przed podaniem warfaryny. Możliwe podanie
witaminy K, jak wyżej.
|
Silne krwawienie
|
Szybko zredukować INR do 1,5-1,6.
Szacuje się, że 10 ml/kg świeżego mrożonego osocza redukuje INR
z 7 do 4 lub z 4 do 2,2. Jedna jednostka koncentratu czynników
krzepnięcia stanowi równoważnik 1 ml osocza. Efekt jest
natychmiastowy, ale ulega osłabieniu po upływie 6 godzin. Jeśli
działanie warfaryny może zostać zawieszone, podaje się witaminę K w
dawce 5-10 mg (dożylnie) równocześnie z osoczem/ koncentratem
czynnika krzepnięcia. Niższą dawkę witaminy K (2-5 mg) podaje się w
sytuacji, kiedy leczenie warfaryną będzie kontynuowane. Działanie
witaminy K występuje w ciągu 6-12 godzin, ze szczytowym efektem po
upływie 24 godzin.
|
Zatrucie
|
W razie krwawienia patrz wyżej.
Witamina K w dawce 10 mg, podawana 3-4 razy na dobę aż do czasu
przewidywanego wyeliminowania działania warfaryny. Leczenie może
trwać kilka dni.
|
Warfin - przeciwwskazania
• Pierwszy trymestr i ostatnie cztery tygodnie ciąży (patrz
również punkt 4.6).
• Tendencja do krwawień (choroba von Willebranda,
hemofilie, małopłytkowość, zaburzenia czynności płytek).
• Ciężka niewydolność wątroby oraz marskość wątroby.
• Nieleczone lub niekontrolowane nadciśnienie tętnicze.
• Ostatnio przebyte krwawienie wewnątrzczaszkowe. Stany
predysponujące do krwawień wewnątrzczaszkowych takie, jak tętniaki
tętnic mózgowych.
• Tendencja do częstych upadków spowodowanych stanem
neurologicznym lub inną zmianą zdrowotną.
• Zabiegi chirurgiczne w obrębie ośrodkowego układu
nerwowego lub oka.
• Stany predysponujące do krwawień z przewodu pokarmowego
lub dróg moczowych, np.
powikłania związane z krwawieniami z przewodu pokarmowego,
zapalenie uchyłka lub choroby nowotworowe w wywiadzie.
• Infekcyjne zapalenie wsierdzia (patrz również punkt 4.4)
lub wysięk osierdziowy.
• Otępienie, psychozy, alkoholizm oraz inne stany, w
których przestrzeganie zaleceń przez pacjenta może nie być
satysfakcjonujące oraz gdy leczenie przeciwzakrzepowe nie może być
bezpieczne podawane.
• Nadwrażliwość na warfarynę lub na którąkolwiek substancję
pomocniczą.
• Równoczesne stosowanie dziurawca zwyczajnego
(Hypericum perforatum).
Warfin - działania niepożądane
Bardzo często (≥1/10)
Często (≥1/100 do < 1/10)
Niezbyt często (≥1/1 000 do < 1/100)
Rzadko (≥1/10 000 do < 1/1 000)
Bardzo rzadko (< 1/10 000)
Częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie
dostępnych danych)
|
Bardzo często
|
Często
|
Niezbyt często
|
Rzadko
|
Bardzo rzadko
|
Zaburzenia naczyniowe
|
|
krwawienie
|
|
martwica kumarynowa naskórka, zespół purpurowego palucha
|
zapalenie naczyń
|
Zaburzenia oddechowego,
klatki piersiowej i śródpiersia
|
|
|
|
|
zwapnienia tchawiczne
|
Zaburzenia
żołądka i jelit
|
|
nudności, wymioty, biegunka
|
|
|
|
Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych
|
|
|
|
|
przemijające zwiększenie aktywności
|
|
|
|
|
|
enzymów wątrobowych, cholestatyczne zapalenie wątroby
|
Zaburzenia skóry
i tkanki podskórnej
|
|
|
|
|
przemijające łysienie,
wysypka
|
Zaburzenia układu rozrodczego, mężczyźni
|
|
|
|
|
priapizm
|
Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania
|
|
|
|
|
reakcje alergiczne (objawiające się zwykle wysypką)
|
Badania laboratoryjne
|
|
|
|
|
zatorowość cholesterolowa
|
Często zgłaszane działania niepożądane (1-10%) podczas leczenia
warfaryną dotyczą powikłań związanych z krwawieniem. Ogólny odsetek
krwawień wynosi około 8% na rok dla wszystkich krwawień,
składających się z mniej ciężkich krwawień (6% rocznie), ciężkich
krwawień (1% rocznie) oraz krwawień śmiertelnych (0,25% rocznie).
Najczęstszym czynnikiem ryzyka krwawienia wewnątrzczaszkowego jest
nieleczone lub niekontrolowane nadciśnienie tętnicze.
Prawdopodobieństwo krwawienia zwiększa się wraz ze znaczącym
zwiększeniem wskaźnika INR ponad docelowy zakres terapeutyczny.
Jeśli wystąpi krwawienie, podczas gdy INR znajduje się w zakresie
docelowym, zwykle istnieje przyczyna współistniejąca, której należy
poszukiwać.
Martwica kumarynowa jest rzadko występującym powikłaniem (<
0,1%) związanym z leczeniem warfaryną. Objawia się początkowo
ciemniejącymi zmianami skórnymi z obrzękiem, pojawiającymi się
zwykle na kończynach dolnych lub pośladkach, mogącymi jednak
ujawnić się również gdzie indziej. Następnie zmiany przechodzą w
zmiany martwicze. 90% pacjentów to kobiety. Zmiany pojawiają się
pomiędzy 3 a 10 dobą leczenia warfaryną, a etiologia obejmuje
względny niedobór przeciwzakrzepowych białek C i S. Wrodzony
niedobór tych białek może predysponować do powstania tego
powikłania. Z tego powodu leczenie warfaryną u takich pacjentów
należy rozpoczynać jednocześnie z heparyną, z zastosowaniem małych
dawek początkowych warfaryny. Jeśli powikłanie się ujawni,
warfarynę należy odstawić i kontynuować leczenie heparyną aż do
wygojenia lub zabliźnienia zmian skórnych.
Zespół purpurowego palucha jest jeszcze rzadszym powikłaniem
występującym podczas leczenia warfaryną. Dotyczy z reguły mężczyzn
z miażdżycą. Wydaje się, że warfaryna powoduje krwawienia do płytek
miażdżycowych prowadząc do mikrozatorowości. Pojawiają się
symetryczne purpurowe zmiany skóry paluchów oraz podeszew, a ich
powstaniu towarzyszy piekący ból. Warfarynę należy odstawić,
wówczas zmiany skórne z reguły powoli zanikają.
Komentarze